SIZDIRMAZLIK ELEMANLARI

Sızdırmazlık elemanları makinaların veya sistemlerin içinde bulunan yağın, sıvının dışarıya çıkmasını ve dışarıda bulunan sıvının, tozun içeriye girmesini önlemek amacıyla kullanılan makina elemanları olup makinanın sağlıklı çalışabilmesi için gereklidirler Sızdırmazlık elemanları döner mil keçesi, O-Ring, takım halka, körüklü keçe gibi değişik isimlerle bilinir. Genelde hareketli veya hareketsiz makine parçaları arasında her türlü maddenin sızmasını önleyici elemanlardır.Yağ keçesi (döner mil keçesi), dönme hareketi veya bazı özel durumlarda doğrusal (gel-git) hareketi olan, iki ayrı ortamdaki akışkanın birbirlerine karışmasını önlemek, diğer bir deyişle yağ olan ortamdaki yağın o ortamda kalmasını sağlamak amacıyla kullanılan bir makine elemanıdır.

 

HİDROLİK SIZDIRMAZLIK ELEMANLARI


O-RİNGLER
O-ringler ucuz ve basit sızdırmazlık elemanlarıdır. Bu özelliğinden dolayı hidrolik ve pnömatik sistemlerde geniş bir uygulama alanına sahiptirler. Uygun çalışma ortamı ve malzeme sağlandığı taktirde hem statik hem de dinamik uygulamalarda kullanılabilirler.Diğer sızdırmazlık elemanlarına göre daha az yer kapladıklarından ve her iki yönlüde sızdırmazlık sağladıklarından dizaynı kolaylaştırırlar.O-ring uygulamalarından iyi sonuç almak için;uygun ölçülendirme ve doğru malzeme secimi yapılmalı ve metal parçaların yüzey kalitesinin uygun olması gerekmektedir.
X-RİNGLER
X-ringler özel sızdırmalık dizaynları ile o-ringlerin kullanılabildikleri her alanda kullanılırlar .Standart olan NBR 70 shore A x-ringler ,düşük sürtünme kuvvetine sahip,çapak hattının dinamik calışma yüzeyinde bulunmaması ve takıldığı kanalda dönmeye neden olmayan dizaynı ile hidroli ve pnömatik bir çok uyğulamada yer alabilirler. X-ringlerin NBR 70 shore A'nın yanı sıra NBR 90 shore A,silikon ve FKM(viton)olarak’da  imalatı yapılabilir.
Hidrolik ve pnömatik silindirlerde kullanılan sızdırmazlık elemanları piston ve boğaz sızdırmazlık elemanları olarak anılmaktadırlar. 
PACKING KEÇELER
Packıng keçeler hidrolik silindirlerde piston ve boğaz kısımlarda kullanılırlar.
Boğaz packingleri pamuklu beze NBR uygulanarak üretilmektedir.Boğaz packıngleri bir adet bezli alt manşet,üç adet bezli ara manşet,iki adet NBR kauçuk ara manşet ve bir adet POM ön manşet olmak üzere toplam yedi manşetten oluşmaktadır.
Piston packingleri ise bir adet bezli alt manşet,bir  adet bezli ara manset ve bir adet POM ön manşet olmak üzere toplam üç parçadan oluşmaktadır. Özel durumlarda bezli ara manşet sayısı arttırılabilir. 
Hidrolik silindirlerde packing kullanımı için parçalı tip boğaz ve piston dizaynı kullanılması gerekmektedir. Packinglerin diğer sızdırmazlık elemanlarına göre en önemli avantajı, parçalı tip dizayndan dolayı ayarlanabilir  keçe kanalı yüksekliği,daha hassas olmayan kayma yüzeylerinde çok daha iyi sonuçlar vermesidir. Montaj sırasında packıng manşetlerini aşırı sıkıştırmak, yüksek sürtünme kuvvetleri,aşırı ısınma ve düşük basınçlarda vibrasyonlu çalışma gibi sorunlar yaratabilir.Şayet kapalı tip keçe kanalı kullanılıyor ise, manşetleri 45 derece keserek ve kesilen manşetleri birbirlerine 75 er derecelik açı olacak şekilde ayarlanarak kullanılmalıdır. Kapalı tip keçe kanallı sistemler çok zorunlu kalınmadıkça kullanılması pek tavsiye edilmemektedir .NBR uygulamalı packing keçelerin yanı sıra özel koşullar için FKM(vıton)uygulamalı packıngle özel olarak imalat yapılabilir.Packing keçe serileri -30 ile + 105 derecede maksimum 400 bar basıncta görev yaparlar.
NUTRİNG KEÇELER 
Hidrolik silindirlerde çok yaygın olarak kullanılmakta olan nutring keçeler,sistemin hem boğaz kısmında hemde piston kısmında yer alabilirler.Nutring keçe serilerinin her iki dudağıda eşit olanlar sistemde hem pistona hemde boğaza kullanılabilir.Nutring keçe serilerinin iç sızdırmazlık dudağı daha düşük olan serileri ise sistemde boğazda kullanmak için idealdir.Sistemin boğaz kısmında,POM destek ringli nutringler,basınca maruz kalan tarafta ikinci bir sızdırmazlık dudağı ile takviye edilen nutringlerde yüksek performans göstermektedirler.Sistemde piston kısmında dış sızdırmazlık dudak yüksekliği daha düşük olan nutring keçe ve dış tarafta POM backup takviyeli olanlar  tercih edilebilir.Nutring keçe serileri     -30 ile + 105 derecede maksimum 400 bar basınçta görev yaparlar.


ÖN BASINÇ DESTEK KEÇELERİ
Bu keçe grubu hidrolik silindirlerde birinci sızdırmazlık elemanı (ön basınç keçesi)olarak kullanılır.Hidrolik silindirlerde yaşanan birçok probleme (şok basınç,arka basınç vb.)çözüm getirile bilmek için uygulanır.Ön basınç ringleri yüksek performanslı 92 shore A Poliüretan ile POM destek ringinden oluşan ve özel karışımlı teflon ring ve 70 shore A NBR o-ring kombinasyonundan oluşan, boğaz kısmında sızdırmazlık için önemli bir unsur teşkil eden keçe grubudur.Ön basınç keçeleri -30 ile + 105 derecede maksimum 400 bar basınçta görev yaparlar.
KOMPAKT SETLER
Kompakt setler maksimum 400 bar basınçta çift tesirli hidrolik silindirlerde piston keçesi olarak yerini alır.
Kompakt setlerden beş parçalı dizayna sahip  olanı ortada üç adet sızdırmazlık dudağına sahip NBR ring,bu NBR ringin her iki tarafında akma boşluğunu azaltmak amaclı kullanılan iki adet Polyester Elastomer  backup ring ve bunlara yataklama vazifesi yapması için kullanılan iki adet POM ringinden oluşur.Bu beşli grup içerisinde sızdırmazlığı sağlayan orta kısımda bulunan NBR ring'dir.NBR ringin hariçinde diğer parçaların kesik olması montaj sırasında büyük kolaylık sağlar.Bu kompakt set  özel koşullar için FKM(viton) üretimi mümkündür.Kompakt setlerin diğer bir serisi ise iki adet pom ring ve bir adet çalışma yüzeyi bez takviyesi ile güçlendirilmiş NBR ring olmak üzere toplam üç parçadan oluşur. Kompakt set serileri -30 ile + 105 derecede maxsimum 400 bar basınçta rahatlıkla sızdırmazlığı sağlar.
PNÖMATİK SIZDIRMAZLIK ELEMANLARI
Pnömatik silindirlerde kullanılan sızdırmazlık elemanlarında minumum sürtünme ve maxsimum sızdırmazlık özelliği sağlanmalıdır.Bu nedenledir ki hidrolik sızdırmazlık elemanlarından büyük farklılıklar göstermektedirler.Pnömatik silindirler, hidrolik silindirlere bakarak çok daha düşük basınçlarda ve daha yüksek kayma hızında,yağlamasız yada bazı zamanlarda belki de yeterli olmayan yağlama ile çalışmak zorundadırlar.Bu nedenle pnömatik silindirler için kullanılan sızdırmazlık elemanlarının dudak yapıları ve kullanılan malzemelerin sertliği farklı olmak zorundadır.Pnömatik sızdırmazlık elemanları -30 ile +105 derecede 16 bar basınçda rahatlıkla görev yapabilirler.   
YATAKLAMALAR   
Hidrolik ve pnömatik sistemler için yataklama elemanları çok çok önemli bir yer alırlar. Sistemde yük varsa ve bu yüklere önlem alınmamış ise sızdırmazlık elemanları görevlerini yapamayacakları gibi silindirlere kalıcı ve kullanılamayacak şekilde hasarlar oluşmasınada sebep olabilirler. Boğaz ve pistonlarda kullanılacak yataklamalar %30 cam elyaf katkılı POM malzemeden oluşmaktadırlar. Bunun yanı sıra kullanımı kolay olan saf teflon,karbon karışımlı teflon,bronz karışımlı teflon ve polietilen şerit yataklamalarda  hidrolik ve pnömatik sistemlerde rahatlıkla kullanılabilirler.